ลิลิตโองการแช่งน้ำโคลงห้า หรือประกาศโองการแช่งน้ำ
ผู้แต่ง :
ไม่พบหลักฐานว่าโองการแช่งน้ำแต่งเมื่อไร? จึงหาหลักฐานไม่ได้ว่าใครแต่ง? แต่สำนวน ภาษา
ตลอดถึงระบบความเชื่อที่มีอยู่ในเนื้อความ
ล้วนเป็นพยานว่าเป็นวรรณคดีเก่าแก่ก่อนสถาปนากรุงศรีอยุธยา
ที่กล่าวกันทั่วไปว่าเป็นวรรณคดียุคสมเด็จพระรามาธิบดีหรือพระเจ้าอู่ทอง
กษัตริย์ผู้ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาขึ้นใหม่เมื่อ พ.ศ. 1893 เป็นเพียงสันนิษฐานจากพระนาม “สมเด็จพระรามาธิบดี”
ที่มีแทรกอยู่ในร่ายของโองการแช่งน้ำ
แต่นั่นไม่ใช่หลักฐานว่าเพิ่งแต่งขึ้นใช้ในพิธีถือน้ำฯในยุคนั้น
และไม่ได้หมายความว่าสมเด็จพระรามาธิบดีทรงพระราชนิพนธ์ด้วยพระองค์เอง
เป็นแต่ยืนยันมั่นคงว่าโองการแช่งน้ำความนี้มีใช้แล้วในยุคสมเด็จพระรามาธิบดี
และเพราะเป็นของศักดิ์สิทธิ์ในพิธีกรรมสำคัญอย่างยิ่งของราชสำนัก
จึงยึดถือเป็นแบบแผนสืบมาโดยไม่แตะต้องแก้ไข
ดังนั้น จึงสันนิษฐานว่าแต่งในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่
๑ (พระเจ้าอู่ทอง)
ประวัติ :
ต้นฉบับเดิมที่เหลืออยู่เขียนด้วยอักษรขอม
ข้อความที่เพิ่มขึ้นในรัชกาลที่๔ ตามหลักฐานซึ่งรัชกาลที่ ๕
ทรงยืนยันไว้ในพระราชพิธีสิบสองเดือน คือ "แทงพระแสงศรประลัยวาต"
"แทงพระแสงศรอัคนิวาต" และ "แทงพระแสงศรพรหมมาสตร์"
ทำนองแต่ง :
มีลักษณะเป็นลิลิต คือ
มีร่ายกับโคลงสลับกัน ร่ายเป็นร่ายโบราณ ส่วนโคลงเป็นโคลงแบบโคลงห้าหรือมณฑกคติ
ถ้อยคำที่ใช้ส่วนมากเป็นคำไทยโบราณ นอกจากนั้นมีคำเขมร และบาลี สันสกฤต ปนอยู่ด้วย
และคำสันสกฤตมีมากกว่าคำบาลี
ความมุ่งหมาย :
ใช้อ่านในพิธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยาหรือพิธีศรีสัจปานกาล
ซึ่งกระทำตั้งแต่รัชกาลสมเด็จพระเจ้าอู่ทองสืบต่อกันมาจนเลิกไป
เมื่อประเทศไทยเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นระบบประชาธิปไตย ใน พ.ศ. ๒๔๗๕
แหล่งที่มา : http://pspreaw.wixsite.com/thailandliterature/untitled-c245q
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น